Relacje

Biograficzne

Urodziła się 12 kwietnia 1933 w Warszawie jako trzecia, najmłodsza córka państwa Ankiewiczów. Ojciec był urzędnikiem państwowym w Komisariacie Rządu, matka zajmowała się domem. Rodzina mieszkała na warszawskich Bielanach, a od 1938 roku w służbowym lokalu na Czerniakowie. 

We wrześniu 1939 ojciec został zmobilizowany, trafił do niewoli radzieckiej, następnie niemieckiej. Znalazł się w stalagu w Radomiu, skąd zwolniono go wiosną 1940. Po powrocie do domu zajął się handlem. W 1940 roku Teresa Tobera rozpoczęła naukę w szkole powszechnej. W sierpniu 1944 rodzina w obawie przed działaniami wojennymi przeniosła się z Czerniakowa na Sadybę. 1 września, w grupie ludności cywilnej, została wyprowadzona przez Niemców z Warszawy i poprzez obóz w Pruszkowie wywieziona do Auschwitz. Ojciec trafił do obozu we Flossenbürgu, prawdopodobnie pracował w kamieniołomie w Leitmeritz, zmarł w listopadzie 1944. Teresa Tobera w Oświęcimiu (numer 88084) początkowo przebywała wraz z dorosłymi, później na bloku dziecięcym. 17 stycznia 1945 razem z matką i siostrami w kolumnie więźniów opuściła obóz w marszu śmierci. W jego trakcie została rozdzielona z bliskimi, trafiła do Ravensbrück (numer 101105) i dopiero po dwóch miesiącach spotkała się tam z rodziną. 

Kobiety doczekały wyzwolenia przez Amerykanów w obozie Neustadt-Glewe. Po zajęciu tych terenów przez Rosjan i krótkim pobycie na Ziemiach Zachodnich wróciły do Warszawy jesienią 1945. Zamieszkały na Pradze, następnie w Wyszkowie, gdzie Teresa Tobera kontynuowała naukę. Matka utrzymywała rodzinę, zajmując się handlem. Po kilku latach rodzina przeniosła się do Świdra pod Warszawą. Córki po założeniu swoich rodzin wróciły do stolicy. Należały do środowiska kombatanckiego skupiającego nieletnich więźniów obozu w Auschwitz. 

Rozmowę audio nagrała Maria Buko w 2018 roku w Warszawie, sygnatura AHM_3500.