Wyszukaj słowa w nagraniu
Pomoc  
[[frag.start]]
Korzystaj ze wszystkich funkcji i zasobów archiwum za darmo i bez ograniczeń
   

Józef Stós - biogram

Urodził się 15 marca 1921 w Okocimiu. Jego ojciec, Józef Stós, był wybitnym działaczem przedwojennego ruchu ludowego. Miał własne gospodarstwo, posiadał również kamieniołom. Na początku lat 30. objął posadę dyrektora Spółdzielni Rolniczo-Handlowej „Miarka”. W 1938 roku otrzymał Srebrny Krzyż Zasługi. Matka Józefa Stósa zmarła, gdy miał osiem lat. Miał czworo przyrodniego rodzeństwa.
Józef Stós przed wojną uczęszczał do gimnazjum w Brzesku oraz działał w harcerstwie. Na początku II wojny światowej zgłosił się do pomocniczej służby wojskowej. Znalazł się na wschodnich kresach Rzeczypospolitej, gdzie został wzięty do niewoli sowieckiej, z której udało mu się zbiec i powrócić do Brzeska. Jego ojciec w trakcie wojny działał w konspiracji (pseudonim „Sto”) w porozumieniu ze Stronnictwem Ludowym „Roch” i żołnierzami Batalionów Chłopskich. 3 maja 1940 Józef Stós został zatrzymany przez Niemców. Podejrzewany o szpiegostwo na rzecz ZSRR, znalazł się w więzieniu w Tarnowie. 14 czerwca znalazł się w pierwszym transporcie więźniów politycznych, wywiezionych do Auschwitz. W obozie Józef Stós otrzymał numer 752. Pracował m.in. przy koszeniu zbóż oraz w betoniarni. W październiku 1944 został przetransportowany do obozu Sachsenhausen, a następnie do Buchenwaldu oraz jego podobozu Hadmersleben, gdzie pracował w zakładach produkujących części do samolotów zlokalizowanych w nieczynnej fabryce soli. Po ewakuacji obozu znalazł się w konwoju do Dessau-Rosslau. Gdy Niemcy podjęli próby zatopienia barek transportujących więźniów, pokierował grupową ucieczką.
Po wojnie Józef Stós skończył politechnikę i został architektem. Pracował w różnych biurach projektowych, a następnie założył własną firmę. Był założycielem Chrześcijańskiego Stowarzyszenia Rodzin Oświęcimskich oraz współzałożycielem Polskiej Unii Seniorów. Żonę poznał po powrocie z obozu w Okocimiu, dokąd została wysiedlona wraz z rodziną z Warszawy. Mieli troje dzieci. Zmarł 14 czerwca 2016 w Krakowie.

Rozmowę audio nagrała Katarzyna Madoń-Mitzner w 2007 roku w Krakowie, sygnatura AHM_0366.

Józef Stós - galeria