Archiwum Historii Mówionej w Domu Spotkań z Historią
Katalog wszystkich nagrań historii mówionej znajdziesz na audiohistoria.pl
Współwłaścicielem zbioru nagrań jest Ośrodek KARTA
Instytucja m. st. Warszawy
Serwis relacjebiograficzne.pl jest dziełem zespołu warszawskiego Domu Spotkań z Historią. Prezentujemy w nim wybrane relacje pochodzące z Archiwum Historii Mówionej DSH i Ośrodka KARTA.
Nasze archiwum to największy w Polsce zbiór wywiadów biograficznych (ponad 6 tys. nagrań audio i ponad 200 wideo), obejmujący tematycznie niemal cały XX wiek. Można w nim znaleźć wspomnienia z okresu międzywojnia, II wojny światowej, czasów stalinizmu, PRL-u i okresu przełomu. Trafiają tu nagrania ze wszystkich projektów realizowanych przez DSH i Ośrodek KARTA.
Co nas wyróżnia?
Od wielu lat udostępniamy nasze zbiory w Internecie poprzez stronę www.audiohistoria.pl, publikując na niej fragmenty nagrań oraz podstawowe informacje o zgromadzonych relacjach, biogramy nagranych osób i streszczenia części wywiadów. W 2016 roku zdecydowaliśmy się pójść o krok dalej i jako pierwsi w Polsce zaprezentowaliśmy pełny zapis źródłowy wybranych relacji audio i wideo połączonych z transkrypcjami. Była to nowa jakość w udostępnianiu materiałów historii mówionej.
Opracowana specjalnie na potrzeby serwisu aplikacja połączyła zapis dźwiękowy z tekstem wywiadu – kliknięcie wybranego akapitu transkrypcji powoduje przełączenie nagrania do danego momentu. Wyszukiwarka tekstowa umożliwia ponadto odnalezienie konkretnych informacji i wątków zarówno w całym zbiorze, jak i w poszczególnych wywiadach.
Dzięki temu można od razu wysłuchać wspomnień poświęconych sprawom, które nas interesują.
O czym opowiadają nasi rozmówcy?
Relacje biograficzne to linearne narracje o całościowym, indywidualnym doświadczeniu. Świadkowie opowiadają o swoich przeżyciach od czasów dzieciństwa, przez zwykle kluczowe dla nich doświadczenie wojenne, po teraźniejszość.
W serwisie udostępniamy wywiady możliwie przekrojowo prezentujące indywidualną pamięć o historii Polski w XX wieku. Pochodzą one z bardzo różnych projektów realizowanych przez zespół AHM DSH i OK w latach 2003–2021. W ten sposób chcemy pokazać różnorodność i bogactwo naszego zbioru.
Wywiady koncentrują się na tematach takich jak życie codzienne przed II wojną światową i po niej, represje nazistowskie i sowieckie, losy cywilów i żołnierzy powstania warszawskiego, niepodległościowe podziemie zbrojne w czasie okupacji i po 1945 roku, historia PRL-u i przemiany po 1989 roku. O swoich losach opowiadają żołnierze różnych formacji zbrojnych i ludność cywilna.
Chociaż wspomnienia dotyczą głównie regionów Polski, to znajdziemy w nich także obrazy przedstawiające inne części Europy Środkowo-Wschodniej oraz życie na emigracji w Wielkiej Brytanii czy Stanach Zjednoczonych.
Jaką formę mają nasze wywiady?
Wiele z tych relacji to świetne przykłady wywiadów narracyjnych i biograficznych – trwają kilka godzin, rozmówca samodzielnie prowadzi opowieść o swoim życiu, pytania prowadzącego pojawiają się dopiero pod koniec nagrania. W udostępnionym zbiorze znajdziemy jednak również wywiady, które odbiegają od tych zasad – rozmówca niemal od samego początku odpowiada na pytania nagrywającego, często brakuje barwnej, samodzielnej narracji, gubiona jest chronologia.
Nie wartościujemy tych biografii i opowieści, każda z nich jest szczególna, jedyna. Pokazują, jak różnie mogą się kształtować ludzkie losy i pamięć historyczna.
Archiwum fotografii
Na przestrzeni lat zgromadziliśmy w AHM ponad 40 tys. cyfrowych kopii archiwalnych zdjęć i dokumentów ze zbiorów naszych rozmówców. Staramy się, aby zeskanowane materiały towarzyszyły każdej relacji rejestrowanej przez zespół AHM. Składają się one na unikatowy zbiór najczęściej nigdzie wcześniej niepublikowanych fotografii. W serwisie prezentujemy już ponad 9 tys. takich pamiątek. Z jednej strony stanowią one istotne dopełnienie udostępnionych relacji, z drugiej, ułożone tematycznie, tworzą wartość samą w sobie.
Kto może skorzystać z naszych zbiorów?
Ten niezwykły zasób może stanowić podstawę do tworzenia projektów badawczych, publikacji naukowych i popularnych, reportaży dziennikarskich, nauczyciele i uczniowie znajdą w nim wyjątkowe materiały wzbogacające lekcje historii.
Serwis jest sukcesywnie rozwijany. Obecnie znajduje się w nim już ponad 400 relacji liczących łącznie około 2200 godzin. Aby ułatwić korzystanie z tak obszernego zbioru stworzyliśmy sekcję „Projekty specjalne”, w której umieszczamy materiały edukacyjne i popularyzatorskie.
Ze względu na bardzo osobisty charakter relacji, dostęp do nich możliwy jest po wcześniejszym zarejestrowaniu się. Do rejestracji wystarczą podstawowe dane, tj. imię i nazwisko oraz adres e-mail. Po weryfikacji zgłoszenia tworzone jest konto użytkownika, które po zalogowaniu się umożliwia korzystanie z całego zasobu serwisu, bezpłatnie i bez ograniczeń czasowych.
Mamy nadzieję, że dzięki temu ten cenny materiał źródłowy włączony zostanie do obiegu naukowego i popularnonaukowego, a serwis przyczyni się do upowszechnienia historii mówionej jako sposobu zapisywania przeszłości.