Relacje

Biograficzne

Urodził się 10 czerwca 1923 we wsi Seredzice, w ówczesnym województwie kieleckim. Pochodzi z rodziny rolniczej, miał dwóch braci i siostrę.
W rodzinnej wsi ukończył szkołę powszechną, następnie wyjechał do Radomia, uczył się w technikum budowlanym. Należał do harcerstwa.
W styczniu 1940 wstąpił do organizacji "Orzeł Biały", następnie włączył się do walki w konspiracyjnym harcerstwie "Szarych Szeregów". Był odpowiedzialny za drukowanie i kolportaż materiałów konspiracyjnych w Radomiu.
W kwietniu 1941 został wykryty przez Gestapo i aresztowany, jednak udało mu się uciec w drodze na przesłuchanie. Od tego czasu brał udział w akcjach sabotażowo-dywersyjnych Związku Odwetu ZWZ. Odpowiadał za wykonywanie wyroków sądu Polskiego Państwa Podziemnego na gestapowskich konfidentach. W 1942 roku został dowódcą bojówki operacyjnej akowskiego obwodu "Dolina Iłży". Od wiosny 1943 należał do bojówki spec-grupy do specjalnych poruczeń "Baszta" Komendy Okręgu w oddziałach Kedywu. Współpracował w tym czasie z oddziałem partyzanckim "Jurka" (Władysław Czerwonka) oraz "Krzyka" (Zygmunt Kiepas). Podczas jednej z akcji poznał swoją przyszłą żonę, Danutę Pawlicką.
7 sierpnia 1943, po akcji rozbicia więzienia w Starachowicach i uwolnieniu grupy polskich więźniów, został partyzantem oddziału Antoniego Hedy "Szarego". Przebył z nim cały szlak bojowy, włącznie z walkami w operacji "Burza". Uczestniczył m.in. w akcjach: rozbicia więzienia w Końskich i zabrania 2,5 miliona zł z kasy zakładów zbrojeniowych "Herman Goering Werke" w Starachowicach.
Pod koniec lutego 1945 zorganizował po-akowski pluton dla samoobrony i odbijania aresztowanych przez NKWD. W nocy z 4 na 5 sierpnia 1945 wziął udział w akcji rozbicia więzienia w Kielcach i uwolnienia ponad 500 więźniów. W nocy z 9 na 10 września 1945 współorganizował podobną akcję rozbicia więzienia w Radomiu i uwolnienia ok. 300 ludzi. W tym czasie działał wraz z żoną w konspiracyjnej organizacji "Wolność i Niezawisłość".
We wrześniu 1945 zaprzestał działalności zbrojnej i wraz z narzeczoną wyjechał na tzw. Ziemie Odzyskane. Osiadł we Wrocławiu. Ukończył technikum budowlanym i podjął studia na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej. Na pierwszym roku studiów został aresztowany przez UB, był torturowany i skierowany do więzienia w Kielcach. Skazano go na karę śmierci. Dzięki wstawiennictwu Ormian, uratowanych przez jego oddział od rozstrzelania przez Niemców, karę zmieniono na 15 lat więzienia. Po dalszej interwencji w KC PZPR, Józef Małek został uniewinniony i zwolniony z więzienia.
Ukończył studia, pracował jako architekt przy budowie i odbudowie wielu obiektów we Wrocławiu i na Ziemiach Zachodnich. Na początku lat 80. przeszedł na emeryturę.
Po 1989 roku włączył się w działalność Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. W latach 1993-2002 był wiceprezesem Okręgu Dolnośląskiego, pracował też w kilku komisjach Związku. Otrzymał awans na pułkownika, Srebrny Orderu Virtuti Militari, Krzyż Walecznych, Medal Zasłużonych dla miasta Erewania.
W 2005 roku wydał wspomnienia „Zapomnieć nie umiem”.
Mieszka w Konstancinie-Jeziornie.

Rozmowę audio nagrał Łukasz Kamil Kamiński w 2014 roku w Konstancinie-Jeziornie, sygnatura AHM_3137.