Relacje

Biograficzne

Urodziła się 3 kwietnia 1929 w Pieścirogach koło Nasielska w rodzinie Reginy z domu Sarneckiej i Feliksa Niwińskich. Miała młodszego o dwa lata brata. W 1933 roku, ze względu na pracę ojca w Wojewódzkim Urzędzie Ziemskim w Warszawie, rodzina przeniosła się do stolicy. Zamieszkali przy ul. T. Żulińskiego (odcinek ul. Żurawiej). Matka zajmowała się domem. Elżbieta Szałkow w wieku pięciu lat zaczęła chodzić do ochronki przy ul. św. Barbary, a dwa lata później poszła do szkoły im. A. Osuchowskiego przy ul. Żurawiej.

Po wybuchu wojny w 1939 roku ojciec wraz z pracownikami urzędu, w którym był zatrudniony, opuścił Warszawę w celu przedostania się do Rumunii. W październiku 1939 po spalenia się domu przy ul. Żulińskiego Elżbieta Szałkow z matką i bratem przeniosła się do krewnych na ul. Karową. Wkrótce dołączył do nich ojciec, który powrócił do Warszawy. W listopadzie 1940 rodzina przeprowadziła się na ul. Belgijską, a później została przesiedlona do pożydowskiego domu przy ul. Długiej. Elżbieta Szałkow z bratem obserwowała z okien mieszkania akcję uwolnienia harcmistrza „Rudego” z rąk gestapo w marcu 1943. Elżbieta Szałkow chodziła do szkoły przy ul. Barokowej, później przy ul. Miodowej; brała udział w tajnych kompletach, które odbywały się również w jej domu. Przez rok uczyła się w średniej szkole handlowej przy ul. Bagatela. 15 sierpnia 1944 podczas ostrzału niemieckiego zginęła na podwórku przy ul. Długiej matka Elżbiety Szałkow. Ojciec z dziećmi próbował przedostać się piwnicami na Stare Miasto, ale zostali ujęci przez Niemców i w kolumnie ludności cywilnej skierowani do obozu w Pruszkowie. Stamtąd mężczyźni trafili do Essen do pracy przymusowej w fabryce Kruppa, a Elżbieta Szałkow w grupie kobiet dotarła do Mauthausen. W obozie przebywała ok. dwóch tygodni, po czym została wywieziona do Hohenfurthu w pobliżu Linzu i przydzielona do pomocy w gospodarstwie rolnym na przedmieściach. Po wkroczeniu Amerykanów powróciła do Warszawy w sierpniu 1945.

Zatrzymała się u ciotki na Pradze; wkrótce przyjechał z Niemiec również jej ojciec i brat. Elżbieta Szałkow wyszła za mąż w 1946 roku. Mieszkali przy ul. Jagiellońskiej; dochowali się dwójki dzieci. Prowadzili własny sklep mięsny przy pobliskiej ul. Brukowej. Po upaństwowieniu sklepu w 1953 roku nadal pracowali w handlu. Pod koniec 70. lat Elżbieta Szałkow, starając się przejść na wcześniejszą emeryturę, bezskutecznie poszukiwała w różnych instytucjach dokumentów potwierdzających jej wojenny pobyt w Mauthausen i na robotach przymusowych. Dopiero w 2005 roku otrzymała takie zaświadczenie.

Zmarła w 2015 roku.

Rozmowę audio nagrała Katarzyna Madoń-Mitzner w 2012 roku w Warszawie, sygnatura AHM_2783.