Relacje

Biograficzne

Urodził się 29 listopada 1923 w Załężu k. Kartuz jako drugie z pięciorga dzieci Klemensa i Magdaleny z domu Wydrowskiej. Ojciec był nauczycielem, a następnie pracownikiem poczty. W 1925 roku rodzina przeprowadziła się z Załęża do Niestępowa. Tam Jan Garski uczył się w szkole powszechnej.

Po wkroczeniu Niemców we wrześniu 1939 roku Jan Garski uciekł kolejno do Kartuz, Wejherowa oraz Gdyni, gdzie pomagał przy budowie umocnień obronnych. Po klęsce kampanii polskiej powrócił do domu. W czasie okupacji niemieckiej pracował u niemieckiego rzeźnika w Kartuzach. Podejrzany o nielegalny ubój świń został aresztowany i przewieziony na gestapo w Gdańsku. Po miesiącu przesłuchań wypuszczono go. W 1943 roku rodzice Jana Garskiego podpisali niemiecką listę narodowościową (III kategoria), w konsekwencji czego w kwietniu został on powołany do wojska niemieckiego. Z Wejherowa wraz z innymi powołanymi przewieziono go do Francji. Jako rekrut przebywał kolejno w Metz, Châtillon-Sur-Marne, a następnie w Vitry-le-François. Służył w 212. batalionie grenadierów. Po zakończeniu okresu rekruckiego w listopadzie 1943 wraz ze swoją jednostką został przerzucony do Isigny-sur-Mer i Grandcamp w Normandii. Tam zajmował się umacnianiem wałów przeciwdesantowych oraz budową pól minowych. Po inwazji alianckiej w Normandii w czerwcu 1944 wycofano go w okolice Caen. Uciekł do wojsk amerykańskich. Jako jeniec brał udział w sortowaniu żywności dla żołnierzy amerykańskich oraz w porządkowaniu cmentarza wojskowego. Po wylądowaniu w Anglii zgłosił się ochotniczo do wojska polskiego, a następnie z innymi ochotnikami został przetransportowany do Szkocji. W lipcu 1944  został przydzielony do 10. Kompanii Saperów 1. Dywizji Pancernej. W tej jednostce przeszedł cały szlak bojowy dywizji biorąc udział m.in. w walkach pod Falaise we Francji, w zdobywaniu Sint Nicolas w Belgii czy Axel w Holandii. Po zakończeniu wojny wraz ze swoją kompanią stacjonował na okupacji w Niemczech. 

Wiosną 1947 Jan Garski zdecydował się na powrót do Polski. Po demobilizacji w Quackenbrück pociągiem został przetransportowany do Szczecina. Po powrocie do Polski kontynuował rozpoczętą w czasie okupacji naukę w zawodzie rzeźnika. W 1949 roku wraz z kilkoma innymi Maczkowcami z Wybrzeża został powołany na ćwiczenia do Ludowego WP. W drodze do Warszawy zostali pobici na UB w Tczewie za śpiewanie angielskich piosenek. Na początku lat 50. Jan Garski przeszedł kurs umożliwiający pracę na ciężkim sprzęcie budowlanym. W tym zawodzie pracował do emerytury w 1985 roku. W latach 80. przez trzy lata należał do ZBOWiD-u. Od 1985 roku zaangażował się w działalność Związku Kombatantów Solidarności. W latach 90. przeszedł do koła terenowego Ogólnokrajowego Stowarzyszenia Kombatantów PSZ na Zachodzie w Wejherowie. Mieszka w Wejherowie.

Rozmowę audio nagrał Grzegorz Kaczorowski w 2011 roku w Wejherowie, sygnatura AHM_2236.