Relacje

Biograficzne

Urodziła się 1 lutego 1926 w Siedlcach, w rodzinie Ludwiki z domu Orzechowskiej i Władysława Złochów. Miała starsze rodzeństwo: Michalinę, Marię i Jana. Ojciec pracował na kolei; matka zajmowała się domem, a od 1935 roku, kiedy owdowiała, prowadziła działalność handlową (m.in. sklep kolonialny). Anna Mizikowska spędziła dzieciństwo w Siedlcach, tam skończyła szkołę powszechną i pierwszą klasę w Gimnazjum Państwowym im. Królowej Jadwigi. Należała do zuchów, potem do harcerstwa.

W czasie kampanii 1939 roku Anna Mizikowska uczestniczyła w Pogotowiu Wojennym Harcerek i Harcerzy, pomagając żołnierzom wycofującym się przed frontem. W czasie okupacji skończyła dwuletnią szkołę handlową w Siedlcach. Pod koniec 1941 roku wraz z rodziną przeniosła się do Warszawy i zamieszkała przy ul. Tamka. Rozpoczęła naukę na tajnych kompletach w prywatnym gimnazjum H. Gepnerówny przy ul. Moniuszki 8. Wstąpiła do Szarych Szeregów, została wcielona do Bojowej Organizacji „Wschód”, scalonej z AK. W czasie powstania warszawskiego pod pseudonimem „Grażka” pełniła funkcję łączniczki w oddziale „Narocz”, podporządkowanym Batalionowi „Parasol”. Brała udział w walkach m.in. na Woli, w Śródmieściu. Po upadku powstania uciekła z konwoju ludności cywilnej prowadzonej do Dworca Zachodniego. Zamieszkała w Pruszkowie-Tworkach, kontynuując działalność konspiracyjną.

Po zakończeniu działań wojennych uczyła się w liceum wieczorowym przy ul. Jaworzyńskiej w Warszawie. 1 sierpnia 1945 została zatrzymana na ulicy i przewieziona do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego na ul. Koszykową, a po przesłuchaniu osadzona w więzieniu na Mokotowie i skazana na osiem lat pozbawienia wolności. W wyniku amnestii ta kara została zamieniona na dwa lata w zawieszeniu. W grudniu 1945, po wyjściu z więzienia, Anna Mizikowska rozpoczęła studia prawnicze na UW. Ukończyła je w 1949 roku. W tym samym roku wzięła ślub z Janem Mizikowskim. Ze względu na przynależność do AK była zmuszona do częstych zmian miejsca pracy. W 1970 roku zaczęła pracować jako nauczycielka w szkole ekonomicznej dla dorosłych przy ul. Drewnianej. W 1980 roku współtworzyła na terenie szkoły Solidarność. W latach 1982-1990, początkowo w ramach Prymasowskiego Komitetu Pomocy Bliźniemu, a następnie Duszpasterstwa Nauczycieli i Wychowawców Archidiecezji Warszawskiej, prowadziła Sekcję Pomocy Represjonowanym Nauczycielom. W 1990 roku została powołana przez ministra Henryka Samsonowicza na stanowisko przewodniczącej Odwoławczej Komisji Dyscyplinarnej dla Nauczycieli przy Ministrze Edukacji Narodowej. Funkcję tę pełniła do lutego 1995. W października 2009 Anna Mizikowska została awansowana do stopnia majora Wojska Polskiego. Otrzymała liczne odznaczenia wojskowe i cywilne, także w powstaniu warszawskim, m.in. Krzyż Walecznych. Była członkiem Zgrupowania „Parasol” w Światowym Związku Żołnierzy Armii Krajowej oraz Stowarzyszenia Szarych Szeregów. Zmarła 18 sierpnia 2020.

Rozmowę audio nagrał Damian Wilczyński w 2010 roku w Warszawie, sygnatura AHM_1741.