Relacje

Biograficzne

Urodziła się w 1927 roku w Plaszowej k. Beresteczka na Wołyniu jako jedno z czworga dzieci Natalii z d. Taborowskiej i Józefa Roztropowiczów. Matka była nauczycielką, ojciec agronomem. W roku 1929 rodzina przeniosła się do Kraśnicy koło Dubna, a w 1932 do osady wojskowej pod Radziwiłłowem, gdzie rodzice wydzierżawili gospodarstwo rolne.

Stanisława Roztropowicz-Szkubel najpierw uczyła się w domu, trzecią i czwartą klasę szkoły powszechnej ukończyła w Radziwiłłowie. Przerwała edukację po wkroczeniu wojsk sowieckich we wrześniu 1939. W 1940, po okrojeniu rodzinnego gospodarstwa w ramach rozkułaczania oraz dokwaterowaniu do ich domu przesiedleńców z Podkarpacia i Huculszczyzny, Roztropowicze przenieśli się do miejscowości Białokrynica. Rok po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej rodzina wróciła pod Radziwiłłów, a w lecie 1943, wobec narastającego antypolskiego terroru ze strony ukraińskich nacjonalistów, przeniosła się do samego Radziwiłłowa. W tym okresie Roztropowicze podjęli decyzję o wzięciu pod opiekę żydowskiej dziewczynki, przebywającej dotąd u ich sąsiadów (dziecko nosiło fałszywe nazwisko). W 1944 roku, w związku ze zbliżającym się frontem, zmuszeni byli przenieść się do Dubna, gdzie Stanisława Roztropowicz-Szkubel uczęszczała do szkoły z polskim językiem wykładowym.

Wiosną 1945 rodzina Roztropowiczów z pozostającą pod ich opieką żydowską dziewczynką została przesiedlona do Nidzicy na Mazurach. Tu Stanisława Roztropowicz-Szkubel ukończyła przyspieszony kurs gimnazjalny, a następnie liceum w Olsztynie. Egzamin dojrzałości zdała w 1948 roku. Studiowała na wydziale rolniczym Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Następnie podjęła pracę w Instytucie Ziemniaka, którą połączyła z asystenturą na SGGW. W 1959 roku odbyła roczny staż naukowy na terenie amerykańskiego stanu Idaho. Po obronie pracy doktorskiej uczestniczyła w wielu konferencjach naukowych, m.in. w Holandii, Austrii, Szwajcarii, Francji, Czechosłowacji, na Węgrzech i w ZSRR. Pracowała naukowo w Instytucie Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa. W 1989 roku obroniła rozprawę habilitacyjną. W 1997 roku przeszła na emeryturę. W 2002 roku przyznano jej medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata za pomoc w uratowaniu przed zagładą żydowskiego dziecka.

Zmarła 27 kwietnia 2022.

Rozmowę audio nagrał Przemysław Sieradzan w 2007 roku w Warszawie, sygnatura AHM_0475.