Relacje

Biograficzne

Urodził się 13 czerwca 1929 w Warszawie jako syn Emilii z d. Opackiej i Jakuba Kosińskich. Matka urodzona w Mariupolu, nad Morzem Azowskim, pochodziła z polskiej rodziny kresowej. Po ucieczce ze zrewoltowanej Rosji osiadła w Warszawie, gdzie, wykonywała zawód pielęgniarki. Ojciec urodzony w Czechowicach koło Warszawy, miał wykształcenie techniczne. W czasie I wojny światowej służył w rosyjskiej brygadzie kolejowo-inżynieryjnej. Podczas wojny 1920 roku jako polski żołnierz walczył w 3 Pułku Ułanów, potem ukończył kurs pilotażu, służył w 1 Pułku Lotniczym, następnie w Dowództwie Lotnictwa doszedł do stopnia podpułkownika.

Leszek Kosiński początkowo mieszkał z rodzicami przy ul. Wiśniowej blisko Pola Mokotowskiego, gdzie było wówczas wojskowe lotnisko. W latach 30. rodzina przeniosła się na Okęcie, gdzie Leszek Kosiński uczęszczał do przedszkola dla dzieci wojskowych. Wychowywał się w środowisku rodzin lotników służących w 1 Pułku Lotniczym. Po kilku latach Kosińscy przeprowadzili się do własnego domu przy ul. Obserwatorów w Warszawie. W drugiej połowie lat 30. Leszek Kosiński uczył się w szkole powszechnej Rodzin Wojskowych na ulicy Szucha, w tym samym czasie uczęszczał na zbiórki zuchów.

We wrześniu 1939 ojciec wraz z Dowództwem Lotnictwa opuścił Warszawę, skierowany najpierw do Lwowa, a następnie do Rumunii, gdzie pod przykrywką dyplomatyczną organizował przerzut personelu lotniczego do Francji, a następnie z Francji do Anglii. Podczas oblężenia stolicy Leszek Kosiński z matką i dwiema znajomymi paniami ukrywali się w piwnicy ich domu na tzw. kolonii lotniczej na Mokotowie koło Królikarni. Po opanowaniu kolonii przez Niemców zostali wypędzeni i ostatnie dni walk o Warszawę spędzili we wsi Wolica. Wrócili do domu, który do października dzielili z niemiecką żandarmerią. Pod koniec 1939 roku przenieśli się do ciotki ze strony ojca mieszkającej pod Warszawą. Tam spędzili dwa lata. W tym czasie Leszek Kosiński przez rok uczył się w domu pod kierunkiem wynajętego nauczyciela, potem matka zapisała go do prywatnej szkoły Kazimiery Chmielewskiej we Włochach. Po powrocie na Mokotów rozpoczął naukę w Gimnazjum Władysława Giżyckiego, oficjalnie działającym jako szkoła ogrodnicza. Równocześnie uczęszczał na tajne komplety. Wiosną 1943 dostał się do Szarych Szeregów gdzie ostatecznie został drużynowym lokalnej drużyny „Zawiszaków” pod pseudonimem „Orzeł”.

Uczestniczył w powstaniu warszawskim. Początkowo był łącznikiem przy Komendzie Placu Obwodu „Mokotów” Warszawskiego Okręgu AK – roznosił biuletyn powstańczy i przekazywał hasła powstańcze oraz meldunki. Od połowy sierpnia służył w Harcerskiej Poczcie Polowej. W końcu września wraz z resztkami oddziałów harcerskich przeszedł kanałami do Śródmieścia. 

Po upadku powstania trafił wraz z ludnością cywilną do obozu w Pruszkowie (Dulag 121), skąd został wywieziony do obozu przejściowego w Lamsdorf (Łambinowice). Pod koniec października trafił do obozu w Erfurcie, a następnie do obozu pracy w Kahla w Turyngii, gdzie pracował przy budowie podziemnej fabryki samolotów (REIHMAG). Po nieudanej próbie ucieczki został osadzony w więzieniu w Saalfeld nad rzeką Saale, a następnie w obozie karnym koło Kahla. Na początku 1945 został zwolniony z obozu, i dostał pozwolenie na powrót do domu. Podróż z rozmaitymi komplikacjami trwała tydzień. Dotarł do Ursusa 13 stycznia 1945, tuż przed wkroczeniem Armii Czerwonej.

Po wojnie mieszkał z matką u rodziny w Ursusie, później na Bielanach i Saskiej Kępie. Ojciec Leszka Kosińskiego po klęsce kampanii wrześniowej przebywał w Rumunii, we Francji, a po jej zaatakowaniu dostał się przez Algierię, Maroko i Gibraltar do Wielkiej Brytanii, gdzie brał udział w Bitwie o Anglię. Po wojnie pozostał w Wielkiej Brytanii i utrzymywał żonę i syna mieszkających w Warszawie.

Leszek Kosiński kontynuował naukę w reaktywowanej szkole we Włochach, a następnie w Liceum Ogólnokształcącym im. ks. J. Poniatowskiego na Żoliborzu. W 1947 roku zdał maturę i rozpoczął studia ekonomiczne w Szkole Głównej Handlowej. W 1951 roku ukończył studia ze stopniem magistra nauk ekonomicznych. Równocześnie studiował na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie w 1954 roku obronił pracę magisterską na Wydziale Filozofii. Doktorat i habilitację uzyskał w Polskiej Akademii Nauk (1958 i 1963). W roku 1951 ożenił się z lwowianką Marią Bodakiewicz, pracowniczką naukową w Instytucie Sztuki Akademii Nauk. Od 1950 roku był zatrudniony w Instytucie Urbanistyki i Architektury podlegającym pod Ministerstwo Budownictwa. W latach 1954–1967 pracował w Instytucie Geografii Polskiej Akademii Nauk.

Od 1967 roku przebywał za granicą – na początku w USA (m.in. University of Minnesota), a następnie w Kingston i w Edmonton w Kanadzie. Po kilku latach uzyskał obywatelstwo kanadyjskie. Był wykładowcą i profesorem wizytującym licznych uniwersytetów w Ameryce Północnej. Został członkiem honorowym wielu prestiżowych instytucji naukowych i badawczych. Jest członkiem Akademii Nauk Społecznych kanadyjskiego Królewskiego Towarzystwa (Fellow of the Royal Society of Canada). Przez dwie kadencje służył jako Sekretarz Generalny międzynarodowej Unii Geograficznej wybrany przez większość delegacji krajowych. Po przejściu na emeryturę w Kanadzie wygrał konkurs na stanowisko Sekretarza Generalnego Międzynarodowej Rady Nauk Społecznych przy UNESCO, co wiązało się z przeprowadzką do Paryża.

Leszek Kosiński został odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polonia Restituta), Krzyżem Armii Krajowej i Warszawskim Krzyżem Powstańczym. Jest członkiem Światowego Związku Żołnierzy AK i Stowarzyszenia Szarych Szeregów. Od 1994 roku mieszka wraz z żoną w Paryżu, a od 2003 także w Podkowie Leśnej.

Rozmowę audio nagrała Małgorzata Łukianow w 2017 roku w Podkowie Leśnej, sygnatura AHM_3491.