Archiwum Historii Mówionej w Domu Spotkań z Historią
Katalog wszystkich nagrań historii mówionej znajdziesz na audiohistoria.pl
Współwłaścicielem zbioru nagrań jest Ośrodek KARTA
Instytucja m. st. Warszawy
Wyszukaj słowa w nagraniu
Pomoc 
Korzystaj ze wszystkich funkcji i zasobów archiwum za darmo i bez ograniczeń
Ryszard Matuszewski - biogram
Urodził się 18 sierpnia 1914 roku w Warszawie. Pochodził z Kresów Północno-Wschodnich. Jego matka urodziła się w Mińsku wówczas zwanym Litewskim (obecnie Białoruś), ojciec urodził się w Orenburgu nad Wołgą, dzieciństwo i młodość spędził w Grodnie. Ojciec Ryszarda Matuszewskiego studiował architekturę, początkowo na Politechnice Warszawskiej, a po jej zamknięciu kontynuował studia w Instytucie Inżynierów Cywilnych w Petersburgu. Tamże jego matka ukończyła kurs w dziedzinie nauk przyrodniczych i została nauczycielką geografii. Ryszard Matuszewski pierwsze cztery lata życia spędził w Kijowie. Od 1918 roku mieszkał na warszawskiej Woli, przy ul. Złotej 76. Jego rodzice rozwiedli się w 1924 roku.
Ryszard Matuszewski edukację rozpoczął na prywatnych kompletach u pani Girtlerowej na ul. Mokotowskiej. W latach 1924–1927 chodził do gimnazjum Batorego przy ul. Myśliwieckiej, skąd został przeniesiony do gimnazjum im Adama Mickiewicza (dawniejsze gimnazjum Emiliana Konopczyńskiego) z powodu swoich zainteresowań humanistycznych. Tam poznał i zaprzyjaźnił się z późniejszym krytykiem literackim Janem Kottem oraz Janem Nowakiem-Jeziorańskim. W tym okresie od 1927 roku zaczął także działać w harcerstwie, związany z tzw. „Trójką”, 3. Warszawską Drużyną Harcerzy im. Księcia Józefa Poniatowskiego. Należał także do redakcji międzyszkolnego pisma „Kuźnia Młodych”. Po zdanej maturze w 1932 roku rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego (ukończone w 1937 roku), został również członkiem Koła Polonistów UW. Jesienią 1936 otrzymał przydział do Szkoły Podchorążych Łączności w Zegrzu, gdzie spędził rok. Następnie podjął pracę w polskiej ekspozyturze międzynarodowego Biura Podróży Wagon-Lits Cook. W lipcu 1938 roku wziął ślub z Beatą z domu Sobolewską, poznaną na Wileńszczyźnie, zamieszkali na Żoliborzu. Ich pierwsza córka Hanna urodziła się w grudniu 1939 roku i po 10 dniach zmarła. Druga, Małgorzata, urodziła się 13 października 1942.
Ryszard Matuszewski brał udział w kampanii wrześniowej, w obronie Modlina. Podczas okupacji jego żona pracowała w Biurze Pośrednictwa Handlu Nieruchomościami, a Ryszard Matuszewski w Zarządzie Miejskim miasta Warszawy, w którym zajmował się przydziałem kartek żywnościowych i odzieżowych. Poprzez swojego zwierzchnika Stefana Zbrożynę zaangażował się w działalność organizacji Żegota. Należał do Armii Krajowej oraz PPS-WRN, w latach 1940–1944 był działaczem podziemia kulturalnego, wygłaszał m.in. prelekcje o poezji polskiej. Powstanie warszawskie spędził z żoną i dzieckiem w Józefowie. We wrześniu 1944 w Lublinie podjął współpracę z czasopismem „Wieś” oraz wstąpił do Związku Literatów Polskich, wiążąc swoje życie zawodowe z literaturą. Na początku 1945 roku został zmobilizowany do wojska i oddelegowany do gazety „Polska Zbrojna”, której redakcja znajdowała się w Łodzi, gdzie przeniósł się wraz z rodziną i mieszkał do 1949 roku. Tam 3 czerwca 1946 urodził się jego syn, Piotr.
W latach 1947–1950 Ryszard Matuszewski pełnił funkcję sekretarza redakcji łódzkiego pisma „Kuźnica”. W latach 1950–1960 był kierownikiem działu krytyki „Nowej Kultury”, gdzie w latach 1952–1956 pełnił funkcję zastępcy redaktora naczelnego. Jednocześnie w latach 1954–1958 kierował pracownią literatury współczesnej Instytutu Badań Literackich PAN. W 1960 roku rozwiódł się z pierwszą żoną, a rok później wziął ślub z Ireną Szymańską, tłumaczką, edytorką i wydawczynią. Ryszard Matuszewski w latach 60. i 70. zajmował stanowisko kierownika działu literatury współczesnej Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik” oraz kierownika działu krytyki tygodnika „Literatura”. Był również współzałożycielem Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Literackich w Paryżu, które w 2003 roku przyznało mu tytuł prezesa honorowego.
Ryszard Matuszewski został odznaczony m.in. w 1992 roku medalem "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” przez izraelski Instytut Yad Vashem, oraz w 2007 roku Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Autor szkiców literackich i wspomnieniowych, m.in. „Alfabet. Wybór z pamięci 90-latka”, „Moje spotkania z Czesławem Miłoszem”, „Wisławy Szymborskiej dary przyjaźni i dowcipu". Zmarł 29 kwietnia 2010 roku w wieku 96 lat w Warszawie.
Rozmowę audio nagrała Kaja Drąg w 2009 roku w Warszawie, sygnatura AHM_1149.
Ryszard Matuszewski edukację rozpoczął na prywatnych kompletach u pani Girtlerowej na ul. Mokotowskiej. W latach 1924–1927 chodził do gimnazjum Batorego przy ul. Myśliwieckiej, skąd został przeniesiony do gimnazjum im Adama Mickiewicza (dawniejsze gimnazjum Emiliana Konopczyńskiego) z powodu swoich zainteresowań humanistycznych. Tam poznał i zaprzyjaźnił się z późniejszym krytykiem literackim Janem Kottem oraz Janem Nowakiem-Jeziorańskim. W tym okresie od 1927 roku zaczął także działać w harcerstwie, związany z tzw. „Trójką”, 3. Warszawską Drużyną Harcerzy im. Księcia Józefa Poniatowskiego. Należał także do redakcji międzyszkolnego pisma „Kuźnia Młodych”. Po zdanej maturze w 1932 roku rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego (ukończone w 1937 roku), został również członkiem Koła Polonistów UW. Jesienią 1936 otrzymał przydział do Szkoły Podchorążych Łączności w Zegrzu, gdzie spędził rok. Następnie podjął pracę w polskiej ekspozyturze międzynarodowego Biura Podróży Wagon-Lits Cook. W lipcu 1938 roku wziął ślub z Beatą z domu Sobolewską, poznaną na Wileńszczyźnie, zamieszkali na Żoliborzu. Ich pierwsza córka Hanna urodziła się w grudniu 1939 roku i po 10 dniach zmarła. Druga, Małgorzata, urodziła się 13 października 1942.
Ryszard Matuszewski brał udział w kampanii wrześniowej, w obronie Modlina. Podczas okupacji jego żona pracowała w Biurze Pośrednictwa Handlu Nieruchomościami, a Ryszard Matuszewski w Zarządzie Miejskim miasta Warszawy, w którym zajmował się przydziałem kartek żywnościowych i odzieżowych. Poprzez swojego zwierzchnika Stefana Zbrożynę zaangażował się w działalność organizacji Żegota. Należał do Armii Krajowej oraz PPS-WRN, w latach 1940–1944 był działaczem podziemia kulturalnego, wygłaszał m.in. prelekcje o poezji polskiej. Powstanie warszawskie spędził z żoną i dzieckiem w Józefowie. We wrześniu 1944 w Lublinie podjął współpracę z czasopismem „Wieś” oraz wstąpił do Związku Literatów Polskich, wiążąc swoje życie zawodowe z literaturą. Na początku 1945 roku został zmobilizowany do wojska i oddelegowany do gazety „Polska Zbrojna”, której redakcja znajdowała się w Łodzi, gdzie przeniósł się wraz z rodziną i mieszkał do 1949 roku. Tam 3 czerwca 1946 urodził się jego syn, Piotr.
W latach 1947–1950 Ryszard Matuszewski pełnił funkcję sekretarza redakcji łódzkiego pisma „Kuźnica”. W latach 1950–1960 był kierownikiem działu krytyki „Nowej Kultury”, gdzie w latach 1952–1956 pełnił funkcję zastępcy redaktora naczelnego. Jednocześnie w latach 1954–1958 kierował pracownią literatury współczesnej Instytutu Badań Literackich PAN. W 1960 roku rozwiódł się z pierwszą żoną, a rok później wziął ślub z Ireną Szymańską, tłumaczką, edytorką i wydawczynią. Ryszard Matuszewski w latach 60. i 70. zajmował stanowisko kierownika działu literatury współczesnej Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik” oraz kierownika działu krytyki tygodnika „Literatura”. Był również współzałożycielem Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Literackich w Paryżu, które w 2003 roku przyznało mu tytuł prezesa honorowego.
Ryszard Matuszewski został odznaczony m.in. w 1992 roku medalem "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” przez izraelski Instytut Yad Vashem, oraz w 2007 roku Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Autor szkiców literackich i wspomnieniowych, m.in. „Alfabet. Wybór z pamięci 90-latka”, „Moje spotkania z Czesławem Miłoszem”, „Wisławy Szymborskiej dary przyjaźni i dowcipu". Zmarł 29 kwietnia 2010 roku w wieku 96 lat w Warszawie.
Rozmowę audio nagrała Kaja Drąg w 2009 roku w Warszawie, sygnatura AHM_1149.
Ryszard Matuszewski - galeria
