Relacje

Biograficzne

Urodził się 17 grudnia 1922 we wsi Zabratówka pod Rzeszowem w rodzinie chłopskiej. Był najstarszy z rodzeństwa, miał dwóch braci i trzy siostry. Ojciec, piekarz, w 1921 roku powrócił z Syberii, gdzie przez siedem lat przebywał na zesłaniu. Rodzice prowadzili małe gospodarstwo rolne w Zabratówce. Antoni Bazan uczył się w tamtejszej szkole, ale nie ukończył jej. Praktykował u szewca, później u kowala, bardzo sobie ceniąc ten zawód. 

W lutym 1940 wyruszył w poszukiwaniu zatrudnienia do Rzeszowa. Został aresztowany, wywieziony do Vilshofen i skierowany do pracy w gospodarstwie rolnym. Na wiosnę podjął próbę ucieczki, lecz po kilkunastu dniach został zatrzymany w Sudetach czeskich. Znalazł się w więzieniu w Gronau, a następnie został przewieziony na gestapo w Linzu. Podejrzany o związki z organizacją podziemną był poddawany brutalnemu śledztwu. W październiku 1940 przez więzienie w Wiedniu trafił do obozu Mauthausen, gdzie przydzielono go do grupy szewców. Od czerwca 1941 przebywał w Gusen (nr obozowy 12 846); pracował m.in. w kamieniołomach. W lutym 1943 został wywieziony do obozu Dachau (nr 4443). Pracował jako traser i spawacz w zakładach zbrojeniowych Messerschmitta w Augsburgu i w fabryce w Leonbergu. W wyniku bombardowania celów niemieckich przez aliantów znalazł się wśród więźniów ewakuowanych do Stuttgartu, następnie do Köfering. Po powrocie do Augsburga brał udział w przygotowaniach do obrony miasta, m.in. budował okopy. Wyzwolony przez Amerykanów w kwietniu 1945, dostał się do obozu przejściowego. W rodzinne strony powrócił we wrześniu 1945.

Ożenił się, wychował dzieci. Uzyskał uprawnienia elektryka i tytuł mistrza. Pracował przez 42 lata, m.in. szkoląc kolejne pokolenia uczniów. Otrzymał różne odznaczenia państwowe, m.in. Krzyż Oświęcimski, Krzyż Kawalerski, liczne krzyże zasługi. Z powodu trwałego uszczerbku na zdrowiu poniesionego wskutek doświadczeń obozowych otrzymał uprawnienia inwalidy wojennego.

Zmarł 31 października 2012.

Rozmowę audio nagrał Marcin Sanetra w 2010 roku w Rzeszowie, sygnatura AHM_1806.