Relacje

Biograficzne

Urodził się 1 października 1925 w Suchej Woli koło Studzianek. Miał pięciu braci i cztery siostry. Ojciec, średniozamożny rolnik, sprzedał swoją ziemię i na początku lat 30. rodzina przeniosła się do Warszawy; zamieszkała na Pradze. Tam Stanisław Zalewski chodził do szkoły powszechnej, należał do harcerstwa.

W pierwszych dniach wojny rodzice Stanisława Zalewskiego z młodszymi dziećmi ewakuowali się na wschód; zatrzymali się we wsi koło Kałuszyna. Do Warszawy powrócili w końcu października. Stanisław Zalewski z kolegami wstąpił do oddziału ZWZ/AK na terenie Pragi. Brał udział w akcjach małego sabotażu: Zapoznawał się z bronią, kolportował nielegalną prasę, malował patriotyczne napisy na murach. Po jednej z takich akcji 13 września 1943 Stanisław Zalewski, ps. „Wiktor”, został zatrzymany, uwięziony na gestapo w alei Szucha, następnie na Pawiaku. Trafił do Auschwitz, a w listopadzie 1943 do Mauthausen, gdzie miał numer 4491. W Gusen pracował w kamieniołomie i w fabryce zbrojeniowej Messerschmitta. Dotrwał do wyzwolenia obozu przez Amerykanów w maju 1945. Jego matka zginęła w czasie powstania warszawskiego.

Po wojnie Stanisław Zalewski powrócił do kraju. Studiował w Szkole Inżynierskiej w Warszawie, później pracował jako inżynier. Stał się specjalistą w dziedzinie motoryzacji; działa w Stowarzyszeniu Rzeczoznawców Samochodowych. Mieszka w Warszawie.

Rozmowę wideo nagrała Katarzyna Madoń-Mitzner w 2009 roku w Warszawie, sygnatura AHM_V_0054.