Relacje

Biograficzne

Urodziła się 16 stycznia 1929 w Warszawie. Rodzice Antoni i Aleksandra. Nazwisko panieńskie: Piętka. Rodzina od początku lat 30. posiadała własne mieszkanie przy ul. Hrubieszowskiej 7. Ojciec pracował w tramwajach warszawskich, był inwalidą wojennym z pierwszej wojny światowej. Marianna Janowska miała ośmioro rodzeństwa. Uczyła się w szkole powszechnej przy ul. Bema (w czasie okupacji niemieckiej przeniesiona na ul. Gizów). Naukę kontynuowała na tajnych kompletach. Jako piętnastolatka złożyła przysięgę w organizacji konspiracyjnej. Starsze siostry brały czynny udział w powstaniu warszawskim. Po 1 sierpnia 1944 Marianna Janowska przebywała w domu przy ul. Wolskiej 54 (teren Fabryki Makaronów "Nałęcz"), następnie na cmentarzu ewangelickim przy ul. Młynarskiej. Wyrzucona przez żołnierzy ukraińskich z mieszkania przy ul. Hrubieszowskiej. Razem z babcią, matką i rodzeństwem zostały zabrane do Pruszkowa. Stamtąd, w połowie sierpnia 1944 roku, transportem wywiezione do Ravensbrück. W tym obozie Marianna Janowska spędziła kilka tygodni. We wrześniu-październiku 1944 roku została przewieziona do obozu koncentracyjnego w niewielkiej podberlińskiej miejscowości Kleinmachnow. Pracowała przy produkcji osprzętu samolotowego w ukrytej w lesie fabryce Dreilinden Maschinenbau GmbH, należącej do koncernu Boscha. Praca była zorganizowana na dwie zmiany po dwanaście godzin każda, przez cały tydzień. Po intensywnych nalotach alianckich na fabrykę, w połowie kwietnia 1945 roku więźniarki zostały przewiezione do obozu Sachsenhausen. Stamtąd Marianna Janowska przez ok. dwa tygodnie szła w marszu w kierunku północno-zachodnim na Hamburg. Razem z innymi więźniarkami przez około 150-200 km ciągnęły zaprzęg z żoną i synem niemieckiego oficjela. 2 maja 1945 w pobliżu miejscowości Ludwigslust zostały wyzwolone przez Amerykanów. Marianna Janowska została przewieziona do Bremen, następnie do Rottenburga. Odnalazła matkę i babcię we Freden (Leine) koło Hanoweru. Rodzina przepłynęła statkiem z Hamburga do Gdyni. Marianna Janowska zamieszkała w zrujnowanej Warszawie, początkowo przy ul. Ogrodowej. Uczyła się w wieczorowej szkole handlowej przy ul. Górnośląskiej.    

Rozmowę wideo nagrała Katarzyna Madoń-Mitzner w 2011 roku w Warszawie, sygnatura AHM_V_0099.