Stella Czajkowska

BIOGRAM
 
STWÓRZ KONTO W SERWISIE
to jest i zawsze będzie darmowe
lub
ZALOGUJ SIĘ
Wyszukaj słowa w nagraniu
Pomoc  
0
Stella Czajkowska: Moje nazwisko Stella Czajkowska, z domu się nazywam Grynszpan. Urodzona jestem w Rypinie, które to miasteczko nic mi nie mówi, poza zdjęciami, które znalazłam u rodziców. Urodziłam się 8 marca 1923 roku. Wiem, że ojciec w Rypinie, to wynika też ze zdjęć, był właścicielem i rektorem gimnazjum koedukacyjnego. Takie zdjęcie się znalazło w Yad Vashem. Jako dziecko już żyłam w Gdańsku, rodzice się przenieśli. I do momentu, kiedy historyczne działania, niezależne od nas, rozegrały się już w 1938 roku, żyliśmy do tej pory w Gdańsku.
60
Moje dzieciństwo nie odróżniało się chyba wiele od innych. Mama była bardzo młodą i utalentowaną kobietą. Miała piękny mezzosopran, ale wybrała małżeństwo. Ale niezależnie od tego w domu było dużo muzyki, mama śpiewała i sama sobie akompaniowała. Ojciec miał skończone studia w Odessie, teologię. Właściwie już się doktoryzował w Londynie, ale w jakiś sposób odszedł w ogóle od religii i zrezygnował. Nawet do tego doszło, że był właściwie anty religijny. U nas się nie święciło żadnych świąt żydowskich. Jeśli, robiła to mama, która z kolei była niesłychanie nowoczesna i właściwie też nie żydowska. Moja mama starała się robić święta żydowskie i to nas bardzo bawiło jako dzieci, a ojciec w ogóle nie zajmował się tym. Tak że dom był bardzo specyficzny, ale pogodny. I była ogromna różnica wieku, mama była 15 lat młodsza od ojca.
137
W domu było bardzo wiele muzyki ze strony matki, a ja przysłuchiwałam się po prostu z dala jako dziecko. I któregoś dnia przypadkiem mama grała na fortepianie jakieś nieskomplikowane utworki Czajkowskiego, który pisał dość dużo tego typu utworów. I słyszałam to w ciągu dnia, i melodia ta bardzo mnie ujęła. I podczas gdy nie było rodziców w pokoju gdzie stał instrument, poszłam do instrumentu i zagrałam melodię faktycznie lewą i prawą ręką, tak jak ją usłyszałam. To było początkiem mojej tak zwanej kariery muzycznej. Rodzice natychmiast podjęli ten talent, uważali że mam jakieś zdolności muzyczne, i przez pół roku uczyłam się w domu. Potem nauczycielka stwierdziła, że moje zdolności przekraczają jej możliwości i wtedy zgłosiłam się do profesora Zocznika, który był znanym muzykiem w Gdańsku.
Korzystaj ze wszystkich funkcji i zasobów archiwum za darmo i bez ograniczeń
STWÓRZ KONTO W SERWISIE
to jest i zawsze będzie darmowe
 
UTWÓRZ TRANSKRYPCJĘ W PDF  
 

Stella Czajkowska - biogram

Urodziła się 8 marca 1923 w Rypinie w inteligenckiej rodzinie Samuela Grynszpana i Estery z domu Buchmann, zasymilowanych Żydów. Dzieciństwo spędziła w Gdańsku, gdzie uczęszczała do szkoły muzycznej w klasie fortepianu. 

W 1938 roku po zamachu Herszela Grynszpana rodzina Stelli Czajkowskiej, zagrożona aresztowaniem przez Gestapo z powodu przypadkowej zbieżności nazwisk z zamachowcem, uciekła do Polski i zamieszkała w Łodzi. W czasie okupacji niemieckiej Stella Czajkowska wraz z rodziną została przesiedlona do tamtejszego getta, gdzie spędziła pięć lat. W tym czasie zrobiła maturę. W sierpniu 1944 roku cała rodzina została przewieziona do KL Auschwitz (tam zginął ojciec), a następnie – Stella Czajkowska z matką i siostrą – do obozu w Stutthofie (gdzie zmarła matka). W 1945 roku Stella z siostrą dotarły w marszu śmierci na Hel, skąd więźniów przetransportowano statkiem do Neustadt. Tam wyzwoliły ich wojska brytyjskie. Siostry wyjechały do Szwecji z transportem Czerwonego Krzyża. 

W 1947 roku Stella Czajkowska wróciła do Polski. Ukończyła Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną w Łodzi, a następnie zrobiła aspiranturę w Akademii Muzycznej w Warszawie. W 1958 roku wyjechała ponownie do Szwecji, zamieszkała w Sztokholmie. Kontynuowała karierę pianistyczną, na uniwersytecie w Göteborgu prowadziła klasę fortepianu, współpracowała z radiem sztokholmskim.

Za zasługi dla kultury szwedzkiej rząd Szwecji nadał jej tytuł profesora. Jest bohaterką filmu „Rachunek szczęścia” w reżyserii Ireneusza Dobrowolskiego. Dwukrotnie zamężna, wychowała dwoje dzieci. Zmarła 19 listopada 2022.


Relację wideo nagrała Katarzyna Madoń-Mitzner w 2010 roku w Warszawie, sygnatura AHM_V_0087.