Relacje

Biograficzne

Urodziła się 2 maja 1935 w Zbarażu w rodzinie nauczycielskiej jako druga córka Jadwigi z domu Turczaniewicz i Leona Wośków. Rodzice w 1941 roku przenieśli się wraz z dziećmi pod Tarnopol, a następnie, podczas odwrotu wojsk niemieckich po bitwie pod Stalingradem, przedostali się do Nowego Sącza, gdzie pozostali do końca wojny. Źródło dochodu stanowiły udzielane przez nich prywatne lekcje. 

W 1945 roku zamieszkali w Ozorkowie. Matka uczyła w szkole, ojciec pracował w urzędzie gospodarki wodnej. Maria Wosiek podjęła naukę w liceum w Łodzi. Gdy ojciec otrzymał zatrudnienie w Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego, rodzina osiadła w Warszawie. 

Maria Wosiek skończyła studia polonistyczne w 1956 roku, specjalizując się w historii teatru. Była związana ze środowiskiem duszpasterstwa akademickiego; uczestniczyła w pierwszych zebraniach Klubu Inteligencji Katolickiej w 1957 roku, współtworzyła sekcję kultury organizacji. Jej siostra, Barbara, absolwentka Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, również działaczka KIK-u, w latach 60. wstąpiła do zakonu, przyjmując imię Rut. Maria Wosiek po studiach rozpoczęła pracę w Instytucie Badań Literackich PAN, a następnie w Instytucie Sztuki PAN. Przez wiele lat redagowała „Słownik biograficzny teatru polskiego”, wykładała także historię teatru na KUL-u. 

Po 1968 roku dzięki znajomości z Janem Józefem Lipskim poznała przedstawicieli opozycji demokratycznej, m.in. Jacka i Gaję Kuroniów, Wiktora Woroszylskiego, Halinę Mikołajską. W 1975 roku była sygnatariuszką „Listu 59”, sprzeciwiając się wpisaniu do Konstytucji PRL przewodniej roli PZPR i sojuszu z ZSRR. W 1977 roku wstąpiła do Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR” i znalazła się w składzie Komisji Redakcyjnej KSS „KOR”. Od lutego 1978 należała do Towarzystwa Kursów Naukowych; w jej mieszkaniu na Żoliborzu odbywały się zebrania i wykłady uniwersytetu latającego. W 1980 roku współorganizowała Solidarność w Instytucie Sztuki PAN. 13 grudnia 1981 została aresztowana i osadzona najpierw w Olszynce Grochowskiej, następnie w ośrodku internowania w Jaworzu. Na wolność wyszła w lutym 1982. Do zakończenia stanu wojennego działała w Prymasowskim Komitecie Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom. W kolejnych latach skoncentrowała się na pracy naukowej. W 2006 roku w dowód zasług otrzymała Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski.

Rozmowę wideo przeprowadził Jan Olaszek w 2021 roku w Laskach koło Warszawy, sygnatura AHM_V_0219.