Wyszukaj słowa w nagraniu
Pomoc  
0
Jan Olaszek: To ja na początek bym poprosił panią, żeby się pani przedstawiła dla celów archiwizacyjnych. Maria Wosiek: Więc… to znaczy, chodzi o imię i nazwisko? Tak. Maria Wosiek. A na początek bym zapytał… jakby pani powiedziała, w jakim domu pani się urodziła? Kim byli pani rodzice? O, to bardzo daleko było. Urodziłam się w Zbarażu. Rodzice… Mama była nauczycielką, ojciec początkowo był nauczycielem, ale potem już studiował we Lwowie i dojeżdżał do Lwowa z tegoż Zbaraża. No i to był dom – no, ja wiem?… No, nie był domem ubogim. Ale też przed wojną to ludzie zarabiali… zdaje się, nauczyciele zarabiali tak około 300 złotych, więc, powiedzmy, przy dwóch pensjach to nie było mało.
63
Ja miałam starszą siostrę od siebie o trzy lata, więc na pewno nigdy mi niczego nie brakowało, w sensie i na wakacjeśmy wyjeżdżali, i… Jak wojna się zaczęła, to miałam cztery lata, więc to wiele z tego czasu nie pamiętam. Ale w każdym razie był to dom… no, tak średni, średnio inteligencki dom, o. A kim oni byli z zawodu? No właśnie powiedziałam przed chwilą, że nauczycielami. A ojciec potem studiował we Lwowie architekturę; potem skończył… W rezultacie nie skończył tamtych studiów i dokończył w Łodzi geografię.
107
A jakie jest pani pierwsze wspomnienie? Pierwsze wspomnienie to jest właśnie chyba wybuchu wojny. Wybuchu wojny. Był taki ogród wokół… Najpierw było tak, że jechały… i wtedy mi pokazywali, jak przejeżdżały, bo to była droga na Zaleszczyki, przechodziła tamtędy, przez Zbaraż, i mnie wtedy… Trzymali mnie na rękach i pokazywali: teraz jedzie właśnie chorągiewka, to jedzie prezydent, a to… a to ktoś tam inny z tych… No więc właśnie widziałam te jadące w kierunku Zaleszczyk samochody. A potem było tak, że pierwsza rzecz, którą zobaczyłam, to wtedy, no bo były… zbliżały się… to znaczy, taki samolot pikujący z wielką czerwoną gwiazdą na skrzydłach. To też pamiętam jako taki obrazek. I trzeci obrazek – wkroczenie Armii Radzieckiej, jak jechali na koniach i w takich jeszcze czapkach spiczastych, których potem już nie nosili. I moja niania włożyła czerwoną – była z pochodzenia Ukrainką – włożyła czerwoną bluzkę. I wyszła, tam wzięła mnie za rękę i wyszła ich witać. I to chyba są moje pierwsze wspomnienia właśnie z tego września 1939 roku.
Korzystaj ze wszystkich funkcji i zasobów archiwum za darmo i bez ograniczeń
Aby uzyskać dostęp do tego nagrania
ZAREJESTRUJ SIĘ
 
UTWÓRZ TRANSKRYPCJĘ W PDF  
 

Maria Wosiek - biogram

Urodziła się 2 maja 1935 w Zbarażu w rodzinie nauczycielskiej jako druga córka Jadwigi z domu Turczaniewicz i Leona Wośków. Rodzice w 1941 roku przenieśli się wraz z dziećmi pod Tarnopol, a następnie, podczas odwrotu wojsk niemieckich po bitwie pod Stalingradem, przedostali się do Nowego Sącza, gdzie pozostali do końca wojny. Źródło dochodu stanowiły udzielane przez nich prywatne lekcje. 
W 1945 roku zamieszkali w Ozorkowie. Matka uczyła w szkole, ojciec pracował w urzędzie gospodarki wodnej. Maria Wosiek podjęła naukę w liceum w Łodzi. Gdy ojciec otrzymał zatrudnienie w Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego, rodzina osiadła w Warszawie. 
Maria Wosiek skończyła studia polonistyczne w 1956 roku, specjalizując się w historii teatru. Była związana ze środowiskiem duszpasterstwa akademickiego; uczestniczyła w pierwszych zebraniach Klubu Inteligencji Katolickiej w 1957 roku, współtworzyła sekcję kultury organizacji. Jej siostra, Barbara, absolwentka Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, również działaczka KIK-u, w latach 60. wstąpiła do zakonu, przyjmując imię Rut. Maria Wosiek po studiach rozpoczęła pracę w Instytucie Badań Literackich PAN, a następnie w Instytucie Sztuki PAN. Przez wiele lat redagowała „Słownik biograficzny teatru polskiego”, wykładała także historię teatru na KUL-u. 
Po 1968 roku dzięki znajomości z Janem Józefem Lipskim poznała przedstawicieli opozycji demokratycznej, m.in. Jacka i Gaję Kuroniów, Wiktora Woroszylskiego, Halinę Mikołajską. W 1975 roku była sygnatariuszką „Listu 59”, sprzeciwiając się wpisaniu do Konstytucji PRL przewodniej roli PZPR i sojuszu z ZSRR. W 1977 roku wstąpiła do Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR” i znalazła się w składzie Komisji Redakcyjnej KSS „KOR”. Od lutego 1978 należała do Towarzystwa Kursów Naukowych; w jej mieszkaniu na Żoliborzu odbywały się zebrania i wykłady uniwersytetu latającego. W 1980 roku współorganizowała Solidarność w Instytucie Sztuki PAN. 13 grudnia 1981 została aresztowana i osadzona najpierw w Olszynce Grochowskiej, następnie w ośrodku internowania w Jaworzu. Na wolność wyszła w lutym 1982. Do zakończenia stanu wojennego działała w Prymasowskim Komitecie Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom. W kolejnych latach skoncentrowała się na pracy naukowej. W 2006 roku w dowód zasług otrzymała Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski.

Rozmowę wideo przeprowadził Jan Olaszek w 2021 roku w Laskach koło Warszawy, sygnatura AHM_V_0219.