Archiwum Historii Mówionej w Domu Spotkań z Historią
Katalog wszystkich nagrań historii mówionej znajdziesz na audiohistoria.pl
Współwłaścicielem zbioru nagrań jest Ośrodek KARTA
Instytucja m. st. Warszawy
Wyszukaj słowa w nagraniu
Pomoc 
Korzystaj ze wszystkich funkcji i zasobów archiwum za darmo i bez ograniczeń
Jan Lityński - biogram
Urodził się 18 stycznia 1946 roku w Warszawie jako jedyny syn Reginy z domu Lorenc i Ryszarda Perla. Ojciec, działacz komunistyczny związany z przedwojenną Komunistyczną Partią Polski, a następnie z Polską Partią Robotniczą, po wojnie zaczął używać pseudonimu „Lityński” jako nazwiska. Zmarł w 1947 roku. Matka, pochodząca z lwowskiej ubogiej rodziny żydowskiej, również angażowała się początkowo w działalność komunistyczną.
Jan Lityński ukończył warszawskie XIV Liceum Ogólnokształcące im. Klementa Gottwalda (obecnie Stanisława Staszica). W latach 1963–1968 studiował na Wydziale Matematyczno-Fizycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Za udział w protestach marcowych w 1968 roku został relegowany ze studiów i skazany na dwa i pół roku więzienia. W 1976 roku włączył się w akcję pomocy dla represjonowanych robotników Ursusa i Radomia, od 1977 roku działał w ramach Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR”. Wielokrotnie represjonowany za działalność opozycyjną, we wrześniu 1980 zaangażował się w budowanie struktur NSZZ „Solidarność” m.in. jako doradca Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego „S” w Wałbrzychu. Internowany 13 grudnia 1981, następnie aresztowany, uciekł z aresztu na przepustce i działał w ukryciu do 1986 roku. W 1984 roku wszedł w skład podziemnej Regionalnej Komisji Wykonawczej „S” Regionu Mazowsze. Od grudnia 1988 jako członek Komitetu Obywatelskiego przy Przewodniczącym NSZZ „Solidarność” Lechu Wałęsie brał udział w przygotowaniach do Okrągłego Stołu, w którym uczestniczył, zasiadając w zespole ds. górnictwa. Wiosną 1989 został przewodniczącym warszawskiego Komitetu Obywatelskiego nadzorującego kampanię wyborczą w stolicy. Jednocześnie startował do Sejmu w województwie wałbrzyskim, z okręgu wyborczego w Świdnicy. Uzyskał 74,53% głosów.
W latach 1991–1993 i 1997–2001 pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Polityki Społecznej, w latach 1998–2001 zasiadał w Komisji Służb Specjalnych. Na przestrzeni lat 1990–2005 był członkiem Ruchu Obywatelskiego Akcja Demokratyczna, Unii Demokratycznej i Unii Wolności, w latach 2005–2012 w Partii Demokratycznej demokraci.pl. W latach 2008–2010 pełnił funkcję doradcy ds. społecznych prezesa PLL LOT.
W październiku 2010 został doradcą prezydenta Bronisława Komorowskiego ds. kontaktów z partiami i środowiskami politycznymi. Funkcję tę pełnił do sierpnia 2015.
Jest autorem książek: „Solidarność – problemy, znaki zapytania, próby odpowiedzi” (Wydawnictwo Przedświt, 1984), „Książę jest nagi. Uwagi o socjotechnice komunizmu” (z Pawłem Śpiewakiem, Myśl, 1987), „Co dalej” (Świt, 1987), „PSL 1945–1947. Model oporu” (Warszawa 1988).
W 2006 roku odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
Zmarł tragicznie 21 lutego 2021.
Rozmowę wideo nagrała Agnieszka Uścińska w 2019 roku w Warszawie, sygnatura AHM_V_136.
Jan Lityński ukończył warszawskie XIV Liceum Ogólnokształcące im. Klementa Gottwalda (obecnie Stanisława Staszica). W latach 1963–1968 studiował na Wydziale Matematyczno-Fizycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Za udział w protestach marcowych w 1968 roku został relegowany ze studiów i skazany na dwa i pół roku więzienia. W 1976 roku włączył się w akcję pomocy dla represjonowanych robotników Ursusa i Radomia, od 1977 roku działał w ramach Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR”. Wielokrotnie represjonowany za działalność opozycyjną, we wrześniu 1980 zaangażował się w budowanie struktur NSZZ „Solidarność” m.in. jako doradca Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego „S” w Wałbrzychu. Internowany 13 grudnia 1981, następnie aresztowany, uciekł z aresztu na przepustce i działał w ukryciu do 1986 roku. W 1984 roku wszedł w skład podziemnej Regionalnej Komisji Wykonawczej „S” Regionu Mazowsze. Od grudnia 1988 jako członek Komitetu Obywatelskiego przy Przewodniczącym NSZZ „Solidarność” Lechu Wałęsie brał udział w przygotowaniach do Okrągłego Stołu, w którym uczestniczył, zasiadając w zespole ds. górnictwa. Wiosną 1989 został przewodniczącym warszawskiego Komitetu Obywatelskiego nadzorującego kampanię wyborczą w stolicy. Jednocześnie startował do Sejmu w województwie wałbrzyskim, z okręgu wyborczego w Świdnicy. Uzyskał 74,53% głosów.
W latach 1991–1993 i 1997–2001 pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Polityki Społecznej, w latach 1998–2001 zasiadał w Komisji Służb Specjalnych. Na przestrzeni lat 1990–2005 był członkiem Ruchu Obywatelskiego Akcja Demokratyczna, Unii Demokratycznej i Unii Wolności, w latach 2005–2012 w Partii Demokratycznej demokraci.pl. W latach 2008–2010 pełnił funkcję doradcy ds. społecznych prezesa PLL LOT.
W październiku 2010 został doradcą prezydenta Bronisława Komorowskiego ds. kontaktów z partiami i środowiskami politycznymi. Funkcję tę pełnił do sierpnia 2015.
Jest autorem książek: „Solidarność – problemy, znaki zapytania, próby odpowiedzi” (Wydawnictwo Przedświt, 1984), „Książę jest nagi. Uwagi o socjotechnice komunizmu” (z Pawłem Śpiewakiem, Myśl, 1987), „Co dalej” (Świt, 1987), „PSL 1945–1947. Model oporu” (Warszawa 1988).
W 2006 roku odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
Zmarł tragicznie 21 lutego 2021.
Rozmowę wideo nagrała Agnieszka Uścińska w 2019 roku w Warszawie, sygnatura AHM_V_136.
Jan Lityński - galeria
